Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 08 lipca 2016 roku

Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Ludmiła Dulka - Twarogowska

Protokolant: sekr. sąd. Arleta Ratajczak

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2016 roku w Wąbrzeźnie na rozprawie

sprawy z powództwa: A. (...)Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W.

przeciwko: Z. Z.

- o zapłatę

1)  zasądza od pozwanego Z. Z.na rzecz powoda A. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W.kwotę 222,32 zł (dwieście dwadzieścia dwa złote trzydzieści dwa grosze) wraz odsetkami w wysokości ustawowej za opóźnienie naliczanymi od tej kwoty za okres od dnia 20 lipca 2015 r. do dnia zapłaty;

2)  oddala powództwo w pozostałej części;

3)  zasądza od powoda A. (...)Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W.na rzecz adw. M. G.prowadzącej Kancelarię Adwokacką przy ul. (...)w W.kwotę 540,60 zł (pięćset czterdzieści złotych sześćdziesiąt groszy) podwyższoną o stawkę podatku VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu Z. Z.z urzędu;

4)  zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie na rzecz adw. M. G. prowadzącej Kancelarię Adwokacką przy ul. (...) w W. kwotę 59,40 zł (pięćdziesiąt dziewięć złotych czterdzieści groszy) podwyższoną o stawkę podatku VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu Z. Z. z urzędu;

5)  nie obciąża pozwanego kosztami procesu.

Sędzia

Ludmiła Dulka – Twarogowska

Sygn. akt I C 339/15 upr

UZASADNIENIE

W dniu 20 lipca 2015 r. powód A. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W., działający przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, skierował do Sądu Rejonowego Lublin - Zachód w Lublinie pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym, w którym wnosił o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego Z. Z.kwoty 2.237,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi naliczanymi za okres od dnia 20 lipca 2015 r. do dnia zapłaty, a także zwrotu kosztów procesu.

Uzasadniając swoje żądanie powód wskazał, iż dochodzona wierzytelność powstała w wyniku braku zapłaty przez pozwanego za korzystanie z usług telekomunikacyjnych świadczonych przez (...) Sp. z o.o. na podstawie umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych z dnia 18 października 2012 r., w oparciu o którą wierzyciel pierwotny wystawił faktury nr (...) na kwotę 107,67zł, nr (...) na kwotę 74,64zł i nr (...) na kwotę 1.610,00 zł.

Oprócz kwot objętych wskazanymi fakturami, powód dochodził od pozwanego także zapłaty związanych z nimi odsetek za zwłokę w wysokości ustawowej, wynoszących:

- 29,86 zł, naliczonych od kwoty 107,67 zł za okres od 13.03.2013 r. do 19.07.2015 r.,

-19,96 zł, naliczonych od kwoty 74,64 zł za okres od 0.04.2013 r. do 19.07.2015 r.,

- 394,87zł, naliczonych od kwoty 1.610,00zł za okres od 11.06.2013r.do 19.07.2015 r.

Powód wskazał, iż nabył przedmiotową wierzytelność od pierwotnego wierzyciela (...) Sp. z o.o. na podstawie umowy o przelew wierzytelności z dnia 30 października 2014 r. (k.2-5).

W dniu 05 sierpnia 2015r. Sąd Rejonowy Lublin Zachód w Lublinie, uwzględniając w całości roszczenie powoda, wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (k.5v).

Z uwagi na skuteczne złożenie sprzeciwu przez pozwanego i tym samym utratę mocy w całości wydanego nakazu zapłaty, postanowieniem z dnia 01 września 2015 r. przekazano rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie (14).

We wniesionym sprzeciwie pozwany Z. Z. zażądał oddalenia powództwa w całości podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia, w tym w zakresie naliczonych odsetek oraz zarzut braku poinformowania w odpowiednim czasie przez wierzyciela o zbyciu wierzytelności na rzecz powoda, który „wykorzystując niewiedzę prawną dłużnika dochodzi swoich roszczeń niezgodnie z przepisami”. Ponadto wskazał, iż dochodzona kwota jest „nieaktualna o wiele niższa” (k.6v-7).

Wyznaczona z urzędu pełnomocnik pozwanego w uzupełnieniu sprzeciwu podtrzymała stanowisko zaprezentowane przez pozwanego. Ponadto zakwestionowała możliwość nałożenia na pozwanego kary umownej co do zasady, jak i wysokości. W tym zakresie z jednej strony wskazała na brak dokumentu potwierdzającego nałożenie takiej kary umownej zgodnie z warunkami umowy (§ 8 ust. 2 i ust. 4 umowy), albowiem strona powodowa nie przedłożyła pisma o rozwiązaniu umowy o świadczeniu usług telekomunikacyjnych wraz z potwierdzeniem odbioru przez pozwanego oraz wezwania do zapłaty kary umownej skierowanego do pozwanego wraz z potwierdzeniem odbioru. Z drugiej zaś strony zakwestionowała samą możliwość nałożenia na pozwanego kary umownej. Wskazała, iż zgodnie z art. 483 § 1 kc zastrzeżenie kary umownej może dotyczyć tylko zobowiązania niepieniężnego. Skoro podstawą rozwiązania umowy o świadczenie usług przez pierwotnego wierzyciela był brak zapłaty przez pozwanego należności za faktury VAT, oznacza to, iż kara umowna została zastrzeżona na wypadek niewykonania świadczenia pieniężnego i jako taka jest sprzeczna z art. 483 § 1 kc, stanowiąc nieważne postanowienie umowne (art. 58 § 1 i § 3 kc). Pełnomocnik pozwanego zwróciła także uwagę na niezgodność pomiędzy kwotą na jaką opiewała faktura nr (...) – 66,90 zł, a kwotą dochodzoną na podstawie tejże faktury w pozwie – 74,64 zł (k.79).

W składanych pismach przygotowawczych strona powodowa podtrzymała żądanie pozwu w całości. Ustosunkowując się do zarzutów strony pozwanej, pełnomocnik powoda wskazał, że podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia jest niesłuszny, albowiem termin przedawnienia roszczenia o opłatę abonamentową i wynagrodzenie za połączenia telefoniczne z umowy o świadczenie usług telefonicznych określa art. 118 kc i nie upłynął on, skoro do wytoczenia powództwa doszło 20 lipca 2015r. Pełnomocnik powoda nie zgodził się także z twierdzeniem pozwanego o nie poinformowaniu go o przelewie wierzytelności. W tym zakresie wskazał, że zawiadomienie o cesji wierzytelności oraz ostateczne wezwanie do zapłaty zostały przesłane Z. Z.listem poleconym na adres wskazany przez pozwanego w sprzeciwie. Odnośnie natomiast kwestionowania przez pełnomocnik pozwanego możliwości nałożenia na pozwanego kary umownej, podniósł, że podstawą naliczenia abonentowi kary umownej było niewykonanie zobowiązania niepieniężnego polegającego na obowiązku utrzymywania aktywnego numeru w sieci Plus co najmniej przez okres wskazany w aneksie do umowy. Fakt zalegania w zapłacie za rachunki telefoniczne w okresie przekraczającym 30 dni nie był bezpośrednią przesłanką naliczenia kary umownej, lecz był podstawą wypowiedzenia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych ze skutkiem natychmiastowym (k. 61-62, 86-88).

W kolejnych pismach procesowych strony potrzymały swoje stanowiska, powielając wcześniejszą argumentację (k.100,103-104).

Sprawa została rozpoznana w postępowaniu uproszczonym.

Sąd ustalił co następuje:

W dniu 09 października 2012 r. w T.pozwany Z. Z., za pośrednictwem autoryzowanego przedstawiciela handlowego sieci Plus, zawarł z (...) Sp. z o.o.z siedzibą w W., na czas oznaczony wynoszący 24 miesiące, umowę nr (...)o świadczenie usług telekomunikacyjnych w sieci Plus w promocji „R. (...)Bazy ObceT&B 24 (...)((...)), dokonując jednocześnie zakupu za 1 zł telefonu (...) S. (...), który został mu wydany wraz z kartą SIM o nr seryjnym (...).

Zgodnie z § 8 ust. 1 lit. e umowy, pozwany zobowiązał się, iż swoim działaniem lub zaniechaniem nie spowoduje rozwiązania umowy przez (...) Sp. z o.o. W myśl § 8 ust. 2 i 4 umowy, w przypadku jednostronnego rozwiązania umowy przez abonenta lub przez (...) Sp. z o.o. z winy abonenta przed upływem terminu, na jaki została zawarta, abonent zobowiązany był do zapłaty na rzecz (...) Sp. z o.o. kary umownej w wysokości 2.300 zł, przy czym wysokość kary umownej winna być pomniejszana o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania. Kara umowna płatna była na podstawie wezwania do zapłaty dostarczonego abonentowi. Wezwanie mogło być dostarczone wraz z rachunkiem lub w odrębnym piśmie. Kara umowna płatna była w terminie wskazanym w wezwaniu, nie krótszym jednak niż 7 dni.

Dane objęte wskazaną umową w zakresie dotyczącym zakresu odpowiedzialności z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, wysokość odszkodowania oraz zasady i terminy jego wypłaty (z zastrzeżeniem § 6) zawarte były w Regulaminie świadczenia usług telekomunikacyjnych przez (...) Sp. z o.o. dla Abonentów, stanowiącym integralną cześć umowy, jako załącznik nr 1 (§9 ust. 2a i ust. 3 pkt 3 umowy).

Zgodnie z postanowieniami § 17 ust. 5 Regulaminu, jeżeli abonent nie regulował zobowiązań wobec Polkomtel w oznaczonym terminie płatności lub naruszył postanowienia Regulaminu, Polkomtel zastrzegł sobie prawo do rozwiązania umowy ze skutkiem natychmiastowym, które mogło nastąpić po podjęciu działań mających na celu poinformowanie abonenta o fakcie nieterminowego regulowania płatności, w szczególności poprzez wysłanie krótkiej wiadomości tekstowej lub w formie telefonicznego kontaktu konsultanta lub w formie pisemnych zawiadomień.

Okoliczności bezsporne, ponadto dowody:

- umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych - k.45-45v;

- regulamin świadczenia usług telekomunikacyjnych - k.51-52v;

- dowód wydania (...) - k.46;

- faktura VAT nr (...) - k.47;

- oświadczenia abonenta - k.48 – 50.

(...) Sp. z o.o. wystawił tytułem zapłaty przez Z. Z. za abonament i usługi telekomunikacyjne następujące faktury VAT:

- nr (...) z dnia 26 lutego 2013r. - za okres od 25 stycznia 2013r. do 24 lutego 2013r. na kwotę 140,55 zł, z terminem płatności do 12 marca 2013r.,

- nr (...) z dnia 26 marca 2013r. – za okres od 26 lutego 2013 r. do 24 marca 2013 r. na kwotę 66,90 zł, z terminem płatności do 09 kwietnia 2013r.

Ponadto w dniu 27 maja 2013r. (...) Sp. z o.o. wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 1.610,00 zł - tytułem „kary niedotrzymanie war. promocji”.

Z. Z. nie dokonał płatności za świadczenia objęte wskazanymi fakturami, przy czym w odniesieniu do pierwszej z wymienionych faktur - w zakresie kwoty 107,67zł.

Dowody:

- faktury VAT wraz z rozliczeniem konta – k. 53-58.

W dniu 30 października 2014 r. (...) Sp. z o.o.z siedzibą w W.zawarł ze stroną powodową A. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W.umowę sprzedaży wierzytelności, na podstawie której przeniósł na powoda wskazane wierzytelności względem Z. Z..

Okoliczność bezsporna, ponadto dowód:

- umowa sprzedaży wierzytelności wraz z załącznikiem nr 1 - k.31-38.

Pismem z dnia 30 października 2014 r. (...) Sp. z o.o. zawiadomił Z. Z. o cesji na rzecz strony powodowej wierzytelności przysługującej wobec pozwanego w wysokości 1.792,3l zł wraz z wszelkimi związanymi z nią prawami, w tym przede wszystkim odsetkami ustawowymi.

Dowód:

- zawiadomienie z 30 października 2014r. - k.43.

Pismem z dnia 07 stycznia 2015r. powód wezwał pozwanego do zapłaty na swoją rzecz kwoty 2.164,33 zł, na którą składała się należność główna - 1.792,31 zł oraz odsetki naliczone od dnia 14 stycznia 2015r. - 372,02 zł.

Dowód:

- pismo z 07 stycznia 2015r. k.44-44v.

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w sprawie został ustalony na podstawie okoliczności pomiędzy stronami bezspornych oraz w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy, z których przeprowadzono dowód. Dokumenty te zasługiwały na walor wiarygodności, gdyż ich autentyczność i rzetelność nie były przez strony kwestionowane, Sąd natomiast nie znalazł podstaw do ich podważenia. Stanowiły one dowód tego, że osoby, które je podpisały, złożyły oświadczenia w nich zawarte (art. 245 kpc).

Powództwo okazało się w części uzasadnione.

W przedmiotowej sprawie powód dochodził spełnienia przez pozwanego zobowiązania wynikającego z umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych w związku z przelewem tej wierzytelności na jego rzecz, w tym kary umownej z tytułu rozwiązania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych przed upływem terminu, na jaki została zawarta.

Zgodnie z art. 509 § 1 kc, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Natomiast z treści § 2 tego przepisu wynika, że wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Wierzytelność, przechodzi na nabywcę solo consensu, tj. przez sam fakt zawarcia umowy przelewu. Dłużnikowi zaś przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie (art. 513 § 1 kc).

Umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych została uregulowana w art. 56 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (t.j. Dz.U. z 2014r. poz. 243). Co prawda należy ją zakwalifikować do grupy umów o świadczenie usług, niemniej jak zauważa się w orzecznictwie sądowym nie mają do niej zastosowania przepisy o zleceniu (art. 750 kc), albowiem umowa ta została prawnie uregulowana w sposób wystarczający w prawie telekomunikacyjnym (vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 07 maja 2009 r., sygn.. akt III CZP 20/09r., III CKN 450/98, OSNC 2000/5/97).

Na wstępie należy wskazać, iż nie budzi żadnych wątpliwości, że pomiędzy pozwanym i pierwotnym wierzycielem (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. doszło do zawarcia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych i następnie do skutecznego zbycia wierzytelności na rzecz powoda. Bezspornym w sprawie pozostaje również fakt, że Z. Z. nie wywiązywał się z płatności za świadczone usługi telekomunikacyjne. Wynika to zarówno z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, jak i zgodnych twierdzeń stron.

W rozpatrywanej sprawie należało rozstrzygnąć trzy kwestie, które pozostawały sporne. Mianowicie w zakresie wysokości roszczenia dochodzonego pozwem w części dotyczącej płatności za świadczone usługi telekomunikacyjne, przedawnienia dochodzonych należności oraz zasadności/dopuszczalności nałożenia na pozwanego kary umownej.

Odnosząc się do zarzutu strony pozwanej zawyżenia roszczenia dochodzonego pozwem w zakresie należności za świadczone usługi telekomunikacyjne należy stwierdzić, że strona powodowa jedynie częściowo wykazała wysokość zadłużenia Z. Z. – tj. w zakresie łącznej kwoty 222,32 zł.

Do akt sprawy zostały przedłożone dwie faktury VAT: nr (...) z dnia 26 lutego 2013 r. opiewająca na kwotę 140,55 zł z terminem płatności do 12 marca 2013 r. oraz nr (...) z dnia 26 marca 2013 r. na kwotę 66,90 zł, z terminem płatności do 09 kwietnia 2013 r. Tymczasem strona powodowa pozwem dochodziła zasądzenia od pozwanego odpowiednio kwot: 107,67 z tytułu zaległości wynikającej z pierwszej z wymienionych faktur oraz 74,64 zł z tytułu zaległości z drugiej z wymienionych wyżej faktur. O ile pierwsza z kwot dochodzonych przez stronę powodową jest niższa aniżeli kwota wskazana w fakturze, co może dowodzić faktu, że pozwany częściowo zapłacił należność z niej wynikającą. To druga kwota 74,64 zł dochodzona pozwem jest wyższa o 7,74 zł, niż ta określona w fakturze VAT z dnia 26 marca 2013 r. Zauważyć należy, iż strona powodowa nie przedłożyła żadnego dokumentu stanowiącego korektę poszczególnych faktur. Nie złożyła także pisma przygotowawczego, w którym ustosunkowywałaby się do zarzutów podniesionych w tym zakresie przez pełnomocnika powoda w piśmie stanowiącym uzupełnienie sprzeciwu – pomimo zobowiązania do tego przez Sąd. Przy czym podkreślenia wymaga, że w żadnym razie dowodem na istnienie wierzytelności w danej wysokości nie może być tylko i wyłącznie załącznik do umowy przelewu wierzytelności, w którym określono zaległe kwoty przysługujące od pozwanego z tytułu poszczególnych faktur – powielone następnie w żądaniu i uzasadnieniu pozwu.

Wskazać trzeba, że okoliczność, iż strona powodowa nabyła wierzytelność na podstawie umowy cesji z dnia 30 października 2014 roku nie zwalnia jej od konieczności wykazania wysokości zobowiązania. Powyższe wynika z ogólnej reguły dowodzenia w procesie cywilnym określonej w przepisie art. 6 kc, a nadto z istoty przelewu wierzytelności (art. 509 kc), która przewidując następstwo prawne pod tytułem ogólnym, zakłada wstąpienie przez cesjonariusza w całość sytuacji prawnej poprzednika – cedenta. Jak zauważa się słusznie w orzecznictwie sądowym, warunkiem otrzymania należności przez nabywcę długu jest udowodnienie, że takie prawo przysługiwało pierwotnemu wierzycielowi (vide wyrok SN z dnia 12 lipca 2007 roku, V CSK 187/06).

Tymczasem strona powodowa swoją inicjatywę dowodową (na okoliczność wysokości poszczególnych należności za świadczone usługi telekomunikacyjne) ograniczyła do przedłożenia umowy cesji wierzytelności, zanonimizowanego załącznika do tejże umowy oraz faktur, których kwoty były niezgodne z żądaniem pozwu w tym zakresie oraz z załącznikiem do umowy przelewu wierzytelności.

Reasumując Sąd uznał za zasadne i udowodnione roszczenie strony powodowej co do kwot: 107,67 zł z faktury VAT nr (...) z dnia 26 lutego 2013r. oraz 66,90 zł z faktury VAT nr (...) z dnia 26 marca 2013r.

Żądanie objęte pozwem dotyczyło także skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w spełnianiu poszczególnych świadczeń. Zgodnie z treścią art. 481 § 1 kc, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Roszczenie to powstaje z chwilą popadnięcia dłużnika w opóźnienie w spełnieniu świadczenia i jest niezależne od przyczyn opóźnienia oraz powstania szkody po stronie wierzyciela. Mając na względzie, iż świadczenie wynikające z faktury VAT nr (...) w zakresie dochodzonej przez powoda kwoty 107,67 zł winno zostać spełnione do 12 marca 2013 roku, to do dnia poprzedzającego wniesienie powództwa skapitalizowana wartość odsetek ustawowych za opóźnienie wyniosła 29,86 zł. Świadczenie wynikające z faktury VAT nr (...) w wysokości 66,90 zł winno być spełnione do 09 kwietnia 2013 roku, a zatem do dnia poprzedzającego wniesienie powództwa skapitalizowana wartość odsetek za opóźnienie winna wynosić 17,89 zł. W takim stanie rzeczy łączna wartość odsetek za opóźnienie wyniosła 47,75 zł, a wraz ze zobowiązaniem głównym ogólna wartość roszczenia wyniosła 222,32 zł i w takiej wysokości wraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, zostało zasądzone od pozwanego na rzecz powoda w pkt 1 wyroku. Tym samym, oddaleniu podlegało roszczenie powoda o zapłatę świadczenia stwierdzonego fakturą VAT nr (...) ponad kwotę 66,90 zł, ponieważ tylko na tę wartość ona opiewała oraz roszczenie o zapłatę skapitalizowanych odsetek ponad kwotę 17,89 zł – o czym orzeczono w pkt 2 wyroku.

Odnosząc się z kolei do podniesionego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia, należy go uznać za bezzasadny. Termin przedawnienia roszczenia o opłaty abonamentowe i wynagrodzenie za połączenia telefoniczne z umowy o świadczenie usług telefonicznych, zawartej na podstawie ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne określa art. 118 kc (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2009 r. III CZP 20/09), zgodnie z którym dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej termin przedawnienia wynosi trzy lata.

Trzyletni termin przedawnienia zgodnie z art. 120 § 1 kc rozpoczyna bieg od dnia wymagalności roszczenia. Ponieważ zobowiązanie pozwanego miało charakter terminowy, poszczególne wierzytelności stały się wymagalne z nadejściem terminów świadczeń, ponieważ od tych dat wierzyciel mógł domagać się ich spełnienia. Terminy spełnienia świadczeń zostały oznaczone w wystawionych fakturach na 12 marca 2013 r. i 09 kwietnia 2013 r. Zatem terminy przedawnienia rozpoczęły bieg odpowiednio w dniach 13 marca 2013 r. i 10 kwietnia 2013 r. Tym samym roszczenia uległyby przedawnieniu odpowiednio w dniach 14 marca 2016 r. i 11 kwietnia 2016 r. Pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym został wniesiony przez stronę powodową w dniu 20 lipca 2015 roku. W momencie wniesienia pozwu roszczenie nie było przedawnione, a dodatkowo czynność w postaci wniesienia pozwu zgodnie z treścią przepisu art. 123 § 1 pkt 1 kc spowodowała przerwanie biegu terminu przedawnienia. W konsekwencji roszczenie strony powodowej skierowane przeciwko pozwanemu nie uległo przedawnieniu.

W ocenie Sądu nie zasługuje na uwzględnienie roszczenie powoda o zapłatę kwoty 1.610,00 zł wraz ze skapitalizowanymi odsetkami wynoszącymi 394,87zł i dalszymi odsetkami ustawowymi.

Powód skonstruował to roszczenie względem pozwanego, jako roszczenie o zapłatę kary umownej, która w myśl uzgodnień stron, miała obciążać pozwanego na żądanie operatora na wypadek rozwiązania umowy przez abonenta lub przez operatora z przyczyn leżących po stronie abonenta przed upływem okresu, na który umowa została zawarta, w wysokości 2.300zł, pomniejszonej o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania (§ 8 ust. 2 umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych). Według powoda przyczyną obciążenia Z. Z. karą umowną było niewykonanie przez pozwanego zobowiązania niepieniężnego, polegającego na obowiązku utrzymania aktywnego numeru w sieci operatora przez okres 24 miesięcy, wobec jej rozwiązania przez wierzyciela pierwotnego przed końcem tego okresu z powodu braku płatności przez abonenta za usługi.

Ze stanowiskiem strony powodowej w tym zakresie (tj. co do niepieniężnego charakteru zobowiązania pozwanego, za którego niewykonanie naliczono karę umowną) nie sposób się zgodzić.

Sąd stoi na stanowisku, iż ocena skuteczności zastrzeżenia kary umownej na wypadek wypowiedzenia lub rozwiązania umowy nie może być oderwana od analizy, na czym polegało niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. Co do zasady tego rodzaju postanowienie należy bowiem rozumieć w ten sposób, że wypadki niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, które uprawniają stronę do odstąpienia od umowy, stanowią jednocześnie podstawę do domagania się kary umownej (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2007 toku, III CSK 288/06, OSP 2009/4/39, Lex nr 274191).

Analiza przedłożonych przez stronę powodową dowodów prowadzi do jednoznacznego wniosku, iż do naliczenia kary umownej i przedterminowego rozwiązania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych w niniejszym przypadku doszło z uwagi na nieregulowanie przez pozwanego opłat za korzystanie z usług telekomunikacyjnych, czyli wiązało się z niewykonaniem świadczenia pieniężnego.

Tymczasem zgodnie z przepisem art. 483 § 1 kc kara umowna może być zastrzeżona jedynie na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania świadczenia niepieniężnego. Jeżeli niewykonanie zobowiązania dotyczy zobowiązania o charakterze pieniężnym (tak jak w niniejszym przypadku), to należy uznać, iż zastrzeżenie kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy z tej przyczyny, w istocie stanowi sankcję za niewykonanie lub nienależyte wykonanie świadczenia pieniężnego. W takiej sytuacji żądanie zapłaty kary umownej nie jest uzasadnione, a samo postanowienie umowne przewidujące takie uprawnienie jest sprzeczne z dyspozycją bezwzględnie obowiązującego art. 483§1 kc i tym samym nieważne (art. 58§1 kc).

Podkreślić w tym miejscu należy, że nie sposób zgodzić się z argumentacją strony powodowej jakoby nie utrzymywanie przez Z. Z. aktywnego numeru w sieci operatora przez okres 24 miesięcy (zgodnie z umową z dnia 09 października 2012 r.) stanowiło niewykonanie zobowiązania niepieniężnego w rozumieniu art. 483 § 1 kc uprawniające do nałożenia kary umownej. Przy zastosowaniu cytowanego przepisu bierze się bowiem pod uwagę charakter prawny tych zobowiązań (pieniężne, niepieniężne), które należą do essentialia negotii, a nie obowiązki pochodne (dodatkowe). W niniejszej sprawie, podstawowym obowiązkiem pozwanego (którego nie wykonanie legło u podstaw przedterminowego rozwiązania umowy przez wierzyciela pierwotnego) był obowiązek zapłaty za usługi telekomunikacyjne. Nie ulega wątpliwości, że obowiązek ten miał charakter pieniężny. Z kolei zobowiązanie pozwanego do utrzymywania aktywnego numeru w sieci przez okres obowiązywania umowy był obowiązkiem jedynie pochodnym - w istocie zależnym od tego, czy pozwany terminowo dokonywał płatności za świadczone usługi telekomunikacyjne – tym samym nie można go rozpatrywać w kategoriach przepisu art. 483 § 1 kc.

Z opisanych wyżej względów roszczenie powoda w zakresie kwoty 1.610 zł tytułem kary umownej wraz ze skapitalizowanymi odsetkami wynoszącymi 394,87zł i dalszymi odsetkami ustawowymi podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w pkt 2 wyroku.

Na marginesie tej części rozważań wskazać jedynie należy, że strona powodowa w istocie nie udźwignęła ciężaru dowodowego w zakresie wykazania (zgodnie z przepisem art. 232 kpc i art. 6 kc), iż doszło do ziszczenia się warunków określonych w § 8 ust. 4 umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Pomimo wezwania przez Sąd nie przedłożyła bowiem ani pisma zawierającego oświadczenie o jednostronnym wypowiedzeniu umowy przez pierwotnego wierzyciela wraz z dowodem doręczenia pozwanemu, ani też dowodu dostarczenia pozwanemu wezwania do zapłaty kary umownej.

O wysokości kosztów adwokackich pełnomocnika wyznaczonego z urzędu dla pozwanego, Sąd orzekł po myśli § 19 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 j.t.) Według § 2 ust 2 wskazanego rozporządzenia podstawę zasądzenia opłaty, o której mowa w ust. 1 (tj. opłaty za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego), stanowią stawki minimalne określone w rozdziałach 3-5. Opłata ta nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna ani przekraczać wartości przedmiotu sprawy. Zgodnie z § 6 pkt 3 cyt. rozporządzenia, stawka minimalna wynagrodzenia pełnomocnika w niniejszej sprawie wynosi 600zł. Dlatego też Sąd uznał, iż koszty zastępstwa procesowego należne adwokatowi z urzędu winny wynosić 600 zł. Wskazana kwota na podstawie art. 100 kpc została stosunkowo rozdzielona - adekwatnie do stopnia, w którym strony utrzymały się ze swymi żądaniami. Powód domagał się kwoty 2.237 zł, natomiast utrzymał się ze swym żądaniem w zakresie 222,32 zł, co oznacza, iż wygrał sprawę w 9,9%, tym samym wygrana pozwanego wynosiła 90,1%.

W tej sytuacji w pkt 3 wyroku Sąd zasądził od powoda na rzecz adw. M. G., tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu Z. Z. z urzędu, kwotę 540,60zł (600zł x 90,1%) podwyższoną o stawkę podatku VAT.

Mając na względzie trudną sytuację materialną pozwanego oraz okoliczność jego uprzedniego zwolnienia w całości od kosztów sądowych na mocy postanowienia z dnia 07 stycznia 2016r., w pkt 4 wyroku Sąd obciążył pozostałą częścią należnego adwokatowi wynagrodzenia wynoszącą 59,40zł (600zł x 9,9%), podwyższoną o stawkę podatku VAT, Skarb Państwa - Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach procesu w pkt 5 wyroku stanowi art. 102 kpc. Przepis ten wyraża odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu, o ile zachodzą wypadki szczególnie uzasadnione. Do kręgu „wypadków szczególnie uzasadnionych” należy zaliczyć zarówno okoliczności związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące na zewnątrz. Uwzględnić należy więc nie tylko trudną sytuację materialną i rodzinną strony, ale także sytuację wynikającą z charakteru żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenia dla strony, subiektywnego przekonania strony o zasadności obrony.

Pozwany jest ciężko chorym 65-letnim emerytem-rencistą, posiada bardzo niskie dochody, które nie wystarczają na zaspokojenie podstawowych potrzeb życia codziennego, korzystał ze zwolnienia w całości od kosztów sądowych, uległ roszczeniu zawartemu w pozwie tylko nieznacznie, dlatego jego obciążenie kosztami procesu byłoby w ocenie Sądu nie do pogodzenia z zasadami współżycia społecznego.

Sędzia Sądu Rejonowego

Ludmiła Dulka – Twarogowska