Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie

POSTANOWIENIE

Dnia 21 maja 2024 r.

Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Hanna Woźniak
Protokolant	Sekretarz Jacek Kutta

po rozpoznaniu w dniu 21 maja 2024 r. w W. na rozprawie

sprawy z wniosku M. H.

z udziałem K. H.

o podział majątku wspólnego - inne

postanawia:

1.  ustalić, że w skład majątku wspólnego M. H. i K. H., w którym udziały byłych małżonków są równe, wchodzą następujące ruchomości:

- telewizor (...) o wartości 1.990 (jeden tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąt) złotych,

- lodówka I. o wartości 560 (pięćset sześćdziesiąt) złotych,

- meblościanka w dużym pokoju o wartości 470 (czterysta siedemdziesiąt) złotych,

- rogówka z ekoskóry uszkodzona i dwa fotele z ekoskóry o wartości 167,57 (sto sześćdziesiąt siedem 57/1000 złotych,

- meble młodzieżowe z niebieskimi frontami: półka na książki, duża szafa otwierana na ubrania, regał, biurko i łóżko piętrowe o wartości 470 (czterysta siedemdziesiąt) złotych,

- meble kuchenne w postaci oddzielnych szafek o wartości 480 (czterysta osiemdziesiąt) złotych,

- kuchenka gazowa czteropalnikowa z dwoma niesprawnymi palnikami o wartości 161,13 (sto sześćdziesiąt jeden 13/100) złotych,

- pralka automatyczna W. o wartości 670 (sześćset siedemdziesiąt) złotych,

- pęknięty brodzik z kabiną i uszkodzoną baterią prysznicową z hydromasażem o wartości 32,23 (trzydzieści dwa 23/100) złotych,

- odkurzacz o wartości 103,12 (sto trzy 12/100) złotych,

- zmywarka uszkodzona o wartości 154,68 (sto pięćdziesiąt cztery 68/100) złotych,

- mikrofalówka uszkodzona o wartości 32,23 (trzydzieści dwa 23/100) złotych,

- okap kuchenny o wartości 100 (sto) złotych,

- czajnik elektryczny o wartości 32,23 (trzydzieści dwa 23/100) złotych,

- namiot 6-osobowy o wartości 257,80 (dwieście pięćdziesiąt siedem 80/100) złotych,

- sprzęt wędkarski o wartości 725,06 (siedemset dwadzieścia pięć 06/100) złotych,

- żelazko o wartości 120 (sto dwadzieścia) złotych,

- robot kuchenny o wartości 400 (czterysta) złotych,

- laptop o wartości 1.800 (jeden tysiąc osiemset) złotych,

- mikser o wartości 120 (sto dwadzieścia) złotych,

- kamera o wartości 700 (siedemset) złotych

- lokówka o wartości 100 (sto) złotych,

- radio samochodowe o wartości 250 (dwieście pięćdziesiąt) złotych,

- nawigacja o wartości 400 (czterysta) złotych,

- akwarium o wartości 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych,

2.  ustalić, że M. H. i K. H. dokonali nakładu z majątku wspólnego na cudze nieruchomości w postaci wyposażenia dwóch lokali mieszkalnych, dla których prowadzone są księgi wieczyste o numerach (...), w instalację centralnego ogrzewania oraz remontu jednego z lokali, co przełożyło się na zwiększenie ich wartości łącznie o (...) złotych,

3.  ustalić, że M. H. poniosła nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny poprzez spłatę po dniu (...) roku części kredytów i pożyczek zaciągniętych w trakcie trwania wspólności majątkowej w łącznej kwocie (...) złotych,

4.  ustalić, że K. H. poniósł nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny poprzez spłatę w postępowaniach egzekucyjnych po dniu (...)roku części kredytów i pożyczek zaciągniętych w trakcie trwania wspólności majątkowej w łącznej kwocie (...)złotych,

5.  ustalić, że M. H. zbyła w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej samochód osobowy F. (...) nr rej. (...) za kwotę (...),

6.  dokonać podziału majątku wspólnego M. H. i K. H. szczegółowo opisanego w pkt.1 postanowienia w ten sposób, że na wyłączną własność wnioskodawczyni M. H. przyznać: robot kuchenny, kamerę, laptop, lokówkę, radio samochodowe, nawigację o łącznej wartości 3.650 (trzy tysiące sześćset pięćdziesiąt) złotych, a na wyłączną własność K. H. przyznać wszystkie pozostałe ruchomości wymienione w pkt.1 o łącznej wartości 7.095,06 (siedem tysięcy dziewięćdziesiąt pięć 06/100) złotych,

7.  na wyłączną własność uczestnika K. H. przyznać roszczenie o zapłatę kwoty 21.000 (dwudziestu jeden tysięcy) złotych z tytułu zwiększenia wartości nieruchomości zapisanych w kw nr (...) i (...),

8.  tytułem rozliczenia: wartości udziałów w majątku wspólnym, nakładów z majątków osobistych na majątek wspólny oraz roszczenia o zapłatę i kwoty uzyskanej za sprzedaż samochodu – zasądzić od K. H. na rzecz M. H. kwotę 11.065,95 (jedenaście tysięcy sześćdziesiąt pięć 95/100) złotych, która będzie płatna najpóźniej w terminie trzech miesięcy od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek zwłoki w płatności,

9.  zasądzić od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie na rzecz adw. J. B. oraz adw. A. D. kwoty po 4.428 (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem) złotych brutto na rzecz każdej z nich tytułem wynagrodzeń za pomoc prawną przyznaną obu stronom z urzędu,

10.  kosztami postępowania w całości obciążyć Skarb Państwa.

Sędzia Hanna Woźniak

ZARZĄDZENIE

(...),

(...) .

Sędzia: H. Woźniak

Sygn. akt I Ns 232/21

UZASADNIENIE

M. H. wystąpiła z wnioskiem o podział majątku wspólnego, którego dorobiła się z K. H., oraz o rozliczenie nakładów, jakie poniosła po ustaniu wspólności majątkowej na spłatę kredytów zaciągniętych w trakcie trwania małżeństwa.

Uczestnik K. H. również wniósł o podział majątku dorobkowego, wskazując jednakże jego zdecydowanie niższą wartość – oraz o rozliczenie pożyczek i kredytów spłaconych przez niego po rozwodzie.

Sąd ustalił, co następuje:

M. H. i K. H. byli małżeństwem od (...) do(...) (dowód: odpis wyroku – k.50-50v).

W (...) po sprzedaży niedużego gospodarstwa rolnego rodzice K. H. kupili trzy lokale mieszkalne położone w kamienicy w W. przy ul. (...). W jednym z nich na I piętrze zamieszkali sami, drugi lokal na I piętrze oddali do bezpłatnego użytkowania M. i K. H., a trzeci lokal na parterze był wynajmowany (bezsporne).

W trakcie małżeństwa K. H. pracował zawodowo, dorabiał także po godzinach pracy, a M. H. (z wykształcenia (...)) zajmowała się domem i dzieckiem. Pierwszą pracę zawodową podjęła ok. (...) lat po ślubie. Praca w sklepie nie odpowiadała jej i dość szybko z niej zrezygnowała. Jeszcze kilkakrotnie M. H. podejmowała pracę zarobkową, ale na krótko i nie w swoim zawodzie. (...) urodziła się druga córka stron. K. H. pracował nieprzerwanie aż do momentu, gdy podupadł na zdrowiu. Pieniędzmi stron zarządzała M. H.. Małżonkowie H. żyli ponad stan, bezrefleksyjnie oboje zaciągali pożyczki, zarówno u krewnych, jak i w bankach, których nie byli w stanie spłacać. Bez przerwy finansowo pomagali im rodzice i siostra K. H., dając lub pożyczając pieniądze na prąd, na węgiel, na kafelki, dokładając się do uroczystości I Komunii wnuczki, oddając swoje używane meble. Pożyczek nigdy nie odzyskali. Także ojciec M. H. pożyczył córce i zięciowi (...) zł na założenie centralnego ogrzewania. Pieniędzy tych również nigdy nie odzyskał. Zostały one przeznaczone w (...) na kupno pieca c.o., założenie centralnego ogrzewania w obydwu lokalach położonych na piętrze, a stanowiących wówczas własność rodziców uczestnika, oraz na rozebranie pieca kaflowego, wymianę podłóg i drobne prace remontowe w lokalu zajmowanym przez strony. K. H. całkowicie ufał żonie w kwestiach finansowych. Uważał, że żona ma finanse pod kontrolą. Dopiero, gdy żona go opuściła, krótko po narodzinach drugiej córki, zorientował się w swojej faktycznej sytuacji. Początkowo rodzice K. H. planowali darować lokal mieszkalny synowi, ale ponieważ synowa M. jedynie okazjonalnie świadczyła osobistą pomoc teściowej, mimo iż ta podupadła poważnie na zdrowiu i takiej pomocy stale potrzebowała, ostatecznie właścicielką wszystkich lokali mieszkalnych została w (...). ich córka A. A. (1) (dowód: wydruki treści ksiąg wieczystych – k. 140-144v, co do trzeciego lokalu – informacja na portalu ekw.ms.gov.pl kw nr (...), zeznania świadków: A. A., A. H., P. J., E. R. – nagranie rozprawy z 10 lutego 2023r. od 00:04:42 do 01:44:35, R. A. i A. R. – nagranie rozprawy z 17 marca 2023r. od 00:03:27 do 00:44:08, E. A. i B. H. – nagranie rozprawy z 18 kwietnia 2023r. od 00:04:02 do 01:02:38, zamówienie – k. 35).

Wyprowadzając się od męża, M. H. zabrała rzeczy osobiste swoje i dzieci, robot kuchenny, mikser, lokówkę elektryczną, kamerę, aparat fotograficzny, nawigację, radio samochodowe, a jej córka zabrała laptop, który był jej potrzebny do nauki – o łącznej wartości 3.650 zł. W mieszkaniu pozostały: telewizor (...), lodówka, meblościanka w dużym pokoju, rogówka z ekoskóry (z pęknięciami na siedzisku) i dwa fotele z ekoskóry, meble młodzieżowe z niebieskimi frontami: półka na książki, duża szafa otwierana na ubrania, regał, biurko, łóżko piętrowe, meble kuchenne w postaci oddzielnych szafek, kuchenka gazowa czteropalnikowa z dwoma niesprawnymi palnikami, pralka automatyczna W., pęknięty brodzik z kabiną i uszkodzoną baterią prysznicową z hydromasażem, odkurzacz, zmywarka (uszkodzona), mikrofalówka (uszkodzona), okap kuchenny, czajnik elektryczny, namiot 6-osobowy, sprzęt wędkarski i akwarium o łącznej wartości 7.095,06 zł (dowód: zeznania świadków: A. A., A. H., P. J., E. R. – nagranie rozprawy z 10 lutego 2023r. od 00:04:42 do 01:44:35, R. A. i A. R. – nagranie rozprawy z 17 marca 2023r. od 00:03:27 do 00:44:08, E. A. i B. H. – nagranie rozprawy z 18 kwietnia 2023r. od 00:04:02 do 01:02:38, opinia biegłego J. J. – k.333-365).

Za zgodą męża (nie posiadającego prawa jazdy) M. H. zabrała samochód, by mieć czym dowozić dzieci do szkoły. Teść podarował jej swój udział w tym samochodzie. Z uwagi na zły stan techniczny został on sprzedany przez M. H. jeszcze przed rozwodem za (...)zł. Uzyskanymi pieniędzmi nie podzieliła się z mężem (bezsporne, ponadto umowy – k. 158-161).

Po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego M. H. z zaciągniętych kredytów, w wyniku ugód z bankiem, spłaciła kwotę 8.702,21 zł, a od K. H. komornicy ściągnęli 9.566,37 zł (dowód: informacje – k. 379, 381, 389-399 i 418).

Dzięki założeniu centralnego ogrzewania w lokalach mieszkalnych nr (...) położonych w W. przy ul. (...) oraz wykonaniu remontu polegającego na rozbiórce pieca kaflowego w dużym pokoju, wymianie podłóg w pokojach na panele, położeniu płyt regipsowych w pokojach oraz położeniu płytek ceramicznych w łazience i kuchni w lokalu nr (...), wartość rynkowa lokalu nr (...) wzrosła o (...)zł, a lokalu nr (...) – o(...) zł (dowód: opinia biegłej E. B. – k.251-289).

Sąd zważył, co następuje:

Sąd dał wiarę zeznaniom wszystkich świadków przesłuchanych w sprawie albowiem ich zeznania są logiczne i spójne, zgodne z doświadczeniem życiowym, a ponadto znajdują potwierdzenie w zaświadczeniach o zadłużeniach stron.

Sąd podzielił wnioski końcowe trzech opinii biegłych (w tym opinii skorygowanej przez biegłego J. J., a nie jego opinii pierwotnej) albowiem wszyscy biegli są doświadczonymi specjalistami w swoich dziedzinach, ponadto rzeczowo i logicznie każdy z nich przedstawił tok rozumowania i obliczenia, które doprowadziły biegłych do wniosków końcowych. Jedynie na str.(...) opinii J. J. (k.364 akt) Sąd skorygował błąd i przyjął wartość odkurzacza jako 103,12 zł albowiem przedmiot ten na dzień ustania wspólności nie był uszkodzony (a tak przyjął biegły).

Sąd pominął zastrzeżenia wnioskodawczyni do opinii biegłego J. J. wyrażone w piśmie z (...) (k.383-386) albowiem sporządzona przez biegłego opinia z uwagi na nieistnienie większości wycenianych przedmiotów na dzień oględzin – jest w wysokim stopniu opinią jedynie szacunkową, odnoszącą się do przedmiotów podobnych, a nie takich samych. Nadto, wypada podkreślić, że prawidłowe wskazanie dat produkcji/zakupu poszczególnych ruchomości spoczywało na stronie wnioskującej działającej przez fachowego pełnomocnika już we wniosku o wszczęcie postępowania działowego, a nie po 2 latach jego trwania. Sąd nie musiałby wtedy wskazywać biegłemu w postanowieniu bardzo przybliżonego wieku poszczególnych rzeczy, co zresztą na etapie dopuszczania dowodu nie spowodowało żadnej reakcji, żadnych zastrzeżeń wnioskodawczyni i jej pełnomocnika. Również pierwotna opinia biegłego J. J., sprzeczna z tezą dowodową Sądu, została oceniona w piśmie z 10 sierpnia 2023r. (k.309-311) jako rzetelna i w pełni zaakceptowana przez pełnomocnika wnioskodawczyni, gdy w istocie była to opinia całkowicie „nie na temat”.

Natomiast zastrzeżenia uczestnika do poszczególnych opinii miały charakter jedynie polemiczny, a nie merytoryczny, dlatego zostały pominięte w całości.

Jak stanowi art.31 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Do majątku wspólnego należą w szczególności pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków.

Cechą szczególną wspólności ustawowej jest jej bezudziałowość rozumiana jako brak ułamka, który określałby konkretny udział należący do danego małżonka w majątku wspólnym jako całości. Dopiero po ustaniu małżeństwa lub po zniesieniu wspólności majątkowej małżeńskiej konkretyzują się udziały, w jakich (byli) małżonkowie są współwłaścicielami każdego przedmiotu należącego do majątku wspólnego. Zgodnie z domniemaniem ustawowym z art.43§1 krio udziały w majątku wspólnym są równe, a zatem każdy z (byłych) małżonków staje się współwłaścicielem każdego przedmiotu w ½ części. Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym jest możliwe na wniosek strony, jeśli wykaże ona zgłoszonymi dowodami zaistnienie „ważnych powodów” przemawiających za takim rozstrzygnięciem.

Zgodnie z art.567§1 kpc – w sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki,
nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub
odwrotnie podlegają zwrotowi.

Z kolei w myśl §2 tego artykułu – do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, a zwłaszcza do odrębnego postępowania
w sprawach wymienionych w paragrafie pierwszym stosuje się odpowiednio przepisy
o dziale spadku, a te (art.684, art.687 i art.688 kpc) stanowią, że skład i wartość spadku (zatem także majątku wspólnego) ulegającego podziałowi ustala sąd, w braku podstaw do wydania postanowienia działowego na podstawie zgodnego wniosku uczestników, dział spadku (zatem także podział majątku wspólnego) będzie rozpoznany przy odpowiednim zastosowaniu przepisów dotyczących zniesienia współwłasności, a w szczególności art.618§ 2 i 3 kpc.

W sprawie niniejszej żadna ze stron nie zgłosiła żądania ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym.

W zasadzie bezsporny między stronami był skład majątku wspólnego sprowadzający się jedynie do ruchomości urządzenia domowego i samochodu, który został sprzedany jeszcze przed orzeczeniem rozwodu. Również wartość majątku wspólnego w części była niesporna (ustalona na podstawie pism procesowych), dlatego Sąd nie zlecił biegłemu wyceny wszystkich ruchomości. Na propozycję Sądu, by z uwagi na upływ czasu urealnić wartości niesporne przez podniesienie ich o 25%, uczestnik zareagował negatywnie. Sąd odstąpił od uaktualnienia wyceny tych kilku przedmiotów z urzędu z uwagi na ich nikłą wartość w stosunku do spodziewanych kosztów pracy biegłego.

W pkt. 6. postanowienia Sąd praktycznie usankcjonował podział majątku, jaki dokonał się między stronami w związku z wyprowadzką wnioskodawczyni z dziećmi do jej rodziców, uznając takie rozwiązanie za najbardziej racjonalne. Sądowi pozostało jedynie rozliczenie wartości ruchomości oraz nakładów, jak i orzeczenie co do roszczenia o zwrot pieniędzy zainwestowanych przez M. i K. H. w założenie centralnego ogrzewania i remont lokalu.

W realiach niniejszej sprawy niezwykle trudno jest wyinterpretować ex post, czy i jakiego rodzaju umowa łączyła M. i K. małż. H. (korzystających z lokalu na zasadach użyczenia) z rodzicami – właścicielami lokalu B. i A. małż. H. w przedmiocie ewentualnych rozliczeń z tytułu wykonania centralnego ogrzewania dla dwóch lokali mieszkalnych stanowiących własność rodziców uczestnika. Z pewnością nie była to darowizna uczyniona przez dzieci rodzicom choćby z tego powodu, że sytuacja finansowa młodych H. na to nie pozwalała. Z kolei, mimo nieoddanych przez „młodych” pożyczek udzielanych im przez B. H. (2) na różne cele (głównie na regulowanie zaległych opłat), B. H. (2) w swych zeznaniach nie wskazywała, by założenie c.o. traktowała jako swego rodzaju zwrot tych pożyczek. Wskazywała natomiast, że wobec zainwestowania przez syna i synową pieniędzy w instalację c.o. była skłonna przenieść własność jednego lokalu na syna (lub syna i synową). Nie doszło do tego z uwagi na drastyczne pogorszenie stosunków osobistych między B. H. (2) a M. H., co skutkowało przeniesieniem własności wszystkich trzech lokali mieszkalnych na córkę A.. Zatem nawet jeśli w sposób dorozumiany strony łączyła jakaś umowa wzajemna, to wskutek zmiany okoliczności faktycznych cel tej umowy nie został osiągnięty (nie doszło do przeniesienia własności lokalu na M. i K. H.). Jest to sytuacja najbliższa definicji świadczenia nienależnego i bezpodstawnego wzbogacenia (art.409-410 kc). Przy czym, istotne znaczenie ma fakt, że wykonany nakład służył nie tylko właścicielom nieruchomości, ale korzystali z niego także jego wykonawcy, zatem nakład ten częściowo zamortyzował się. W tej sytuacji Sąd uznał, że roszczenie o zwrot świadczenia nienależnego może dotyczyć tylko kwoty, o którą osoba trzecia jest nadal wzbogacona.

Z tych wszystkich względów na podstawie wyżej przywołanych przepisów orzeczono jak w pkt. 1-8 postanowienia.

O kosztach orzeczono z uwagi na bardzo trudną sytuację materialną obu stron na podstawie art.102 w zw. z art.13§2 kpc.

Sędzia Hanna Woźniak

ZARZĄDZENIE

(...) ,

(...)

Sędzia: H. Woźniak