Treść orzeczenia III RC 88/17 - Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego ww Wąbrzeźnie

III RC 88/17 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie z 2017-12-18

Sygn. akt III RC 88/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2017 r.

Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie następującym:

Przewodniczący : SSR Małgorzata Pawlikowska

Protokolant: sekr.sąd. Anna Sikorska

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2017 r. w Wąbrzeźnie na rozprawie sprawy

z powództwa A. R.

przeciwko S. J. (1) ,M. S. ,M. W.

- o alimenty

1.zasądza od pozwanej S. J. (1) na rzecz powoda A. R. rentę alimentacyjną w kwocie po 100,-( sto ) złotych miesięcznie , płatną do jego rąk , do dnia 15-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat , poczynając od dnia 30.06.2017r.,

2. zasądza od pozwanej M. S. na rzecz powoda A. R. rentę alimentacyjną w kwocie po 100,-( sto ) złotych miesięcznie , płatną do jego rąk , do dnia 15-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat , poczynając od dnia 30.06.2017r.,

3. zasądza od pozwanej M. W. na rzecz powoda A. R. rentę alimentacyjną w kwocie po 100,-( sto ) złotych miesięcznie , płatną do jego rąk , do dnia 15-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat , poczynając od dnia 30.06.2017r.,

4.oddala powództwo w pozostałej części ,

5.nie obciąża pozwanych kosztami sądowymi,

6.zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie na rzecz adwokata E. M. kwotę 1.595,34,- zł ( jeden tysiąc pięćset dziewięćdziesiąt pięć złotych 34/100) tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu ,-

7.nadaje wyrokowi w punkcie 1,2,3 rygor natychmiastowej wykonalności.

Na oryginale właściwe podpisy.

III RC 88/17

UZASADNIENIE

Powód A. R. wniósł do tut. Sądu w dniu 30 czerwca 2017 roku powództwo o zasądzenie alimentów od swoich sióstr: S. J. (1), M. S. i M. W. w kwocie po 200 zł od każdej z nich. Na uzasadnienie swojego żądania powód podał, że znajduje się w trudnej sytuacji finansowej. Jest na rencie. Z otrzymywanej renty opłaca opiekunkę środowiskową z Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w K., która pomaga mu w prawidłowym funkcjonowaniu. Ponadto do jego wydatków zalicza się zakup lekarstw, opału, koszty związane z zużyciem energii elektrycznej i wywozem odpadów. Powód podał, że opiekuje się domem, którego współwłaścicielami są także pozwane. Żadna z sióstr nie pomaga mu w jego utrzymaniu. Powód jest osobą leżącą i nie stać go na opiekunkę w dni wolne od pracy. W związku z tym bardzo pomogłoby mu wsparcie rodzeństwa, którego nie interesuje jego los. A. R. wskazał, że wystarczająca byłaby dla niego pomoc opiekunki przez kilka godzin dziennie. Potrzebuje, by ktoś zadbał o jego higienę osobistą oraz podał posiłek – tak jak jest obecnie w dni powszednie. W związku z tym, że siostry nie mogą na zmianę przejeżdżać na kilka godzin w dni wolne od pracy, to jest zmuszony wystąpić o alimenty. (k. 2 )

Pozwana S. J. (1) w piśmie, które wpłynęło do tut. Sądu dnia 24 lipca 2017 roku wniosła o oddalenie powództwa albo ustalenie tytułem alimentów kwoty do 100 zł. Pozwana wskazała, że powód otrzymywał od niej pomoc rzeczową regularnie od wielu lat. Zaopatrywała go na tyle, na ile mogła sobie pozwolić: w żywność, artykuły chemii gospodarczej, leki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Razem z mężem kupowała opał do wspólnego domu, który odziedziczyli z rodzeństwem po rodzicach oraz opłaca swoją część podatku od nieruchomości. Dokładała się też powodowi do opłacania opiekunek. Obecnie nie jest w stanie zapewnić mu pomocy na tamtym poziomie. Jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku. Choruje na zakrzepicę, nadciśnienie i choroby ,,natury kobiecej” i sama czasami wymaga opieki. (k. 114)

Pozwana M. W. w piśmie, które wpłynęło do tut. Sądu dnia 27 lipca 2017 roku wskazała, że regularnie uiszczała ciążące na niej zobowiązania związane z nieruchomością stanowiącą majątek wspólny jej i powoda oraz S. J. (2) i M. S.. Nadto wykonywała tam wszelkie prace porządkowe. Powód w tym czasie zaniedbał się zdrowotnie, mimo próśb ze strony pozwanej, aby zaczął dbać o swoje zdrowie i nieruchomość. Pozwana na tyle, ile mogła, jeździła do powoda, pomagała mu w czynnościach życia codziennego, doglądała domu i ogrodu, sprzątała i wykonywała inne prace związane z utrzymaniem nieruchomości. Pozwana podniosła, że żądanie powoda jest bezzasadne, a przede wszystkim przekracza jej możliwości finansowe. Powód jest rencistą i z tego tytułu otrzymuje stosowne wynagrodzenie. Fakt opłacania opiekunek wynika nie z jego potrzeby, ale z jego zaniedbania. Pozwana ponosi koszty wynikające z faktu bycia współwłaścicielem nieruchomości a nadto nakładem swojej pracy dba o zachowanie nieruchomości w stanie dobrym. Pozwana wskazała, że pobiera emeryturę w wysokości 1954,12 zł. Ponosi koszty eksploatacji mieszkania w wysokości około 800 zł miesięcznie, zakupu żywności około 650 zł, zakupu leków 200 zł. Ponadto ze względu na stan zdrowia zmuszona jest wykonywać badania lekarskie, korzystając ze świadczeń prywatnych. Kwota, która pozostaje pozwanej w miesiącu jest niewielka. Nie jest zatem w stanie płacić alimentów w kwocie większej niż po 100 zł miesięcznie. (k. 117-119)

Pozwana M. S. w piśmie, które wpłynęło do tut. Sądu dnia 09 sierpnia 2017 roku wskazała, że nie jest w stanie płacić kwoty 200 zł alimentów oraz opiekować się powodem z uwagi na stan swojego zdrowia. Pozwana podała, że jest na rencie od 20 lat i otrzymuje z tego tytułu kwotę w wysokości 976,57 zł. Ma orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Jest po rozwodzie. Obecnie sama utrzymuje mieszkanie, opłaca media i spłaca kredyt mieszkaniowy. Z tego powodu posiada zadłużenie w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) na kwotę około 7.000 zł. Od 01 czerwca 2017 roku pracuje na podstawie umowy zlecenia, ponieważ nie starczało jej środków finansowych na zakup lekarstw. Z uwagi na swoje możliwości finansowe nie jest w stanie płacić alimentów w kwocie większej niż po 100 zł miesięcznie. ( (k. 121)

Powód reprezentowany przez fachowego pełnomocnika w piśmie, które wpłynęło do tut. Sądu dnia 08 października 2017 roku podtrzymał dotychczasowe stanowisko, tzn. wniósł o zasądzenie od S. J. (1), M. S. i M. W. alimentów w kwocie po 200 zł od każdej z pozwanych. Z uzyskiwanych dochodów nie jest bowiem w stanie pokryć kosztów opieki nad nim świadczonej w czasie weekendów oraz w okresach świątecznych. Nadto w piśmie wskazano, że z uwagi na kryterium dochodowe Gmina K. nie może przyznać powodowi stałych form pomocy z opieki społecznej. (k.151)

W piśmie, które wpłynęło do tut. Sądu dnia 04 grudnia 2017 roku pełnomocnik powoda wskazał, że jedynie siostra M. W. partycypuje w kosztach usług opiekuńczych świadczonych na rzecz A. R. oraz od czasu wszczęcia postępowania niewielkie kwoty pieniężne przesłała także M. S.. Sytuacja osobista, życiowa oraz zdrowotna powoda jest bardzo trudna. Otrzymywane przez niego świadczenie emerytalne nie wystarcza na zaspokojenie jego usprawiedliwionych i koniecznych potrzeb życiowych. A. R. z uwagi na swój stan zdrowia oraz niepełnosprawność potrzebuje pomocy ze strony osób trzecich, jednak w jego przypadku nie jest konieczna opieka całodobowa. W ocenie powoda, w jego przypadku wystarczająca jest kilkugodzinna codzienna pomoc świadczona w formie usług opiekuńczych. Powód chce być umieszony w domu pomocy społecznej. (k. 188)

Fachowy pełnomocnik reprezentujący powoda na rozprawie w dniu 29 września 2017 roku i w toku całego procesu wnosił jak w pozwie. (k. 142)

Pozwane S. J. (1), M. S. i M. W. na rozprawie w dniu 31 sierpnia 2017 roku uznały powództwo do kwoty po 100 zł miesięcznie. (k. 128)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. R. urodził się w (...) roku. Jest kawalerem i nie ma dzieci. Jest bratem pozwanej S. J. (1), M. S. i M. W.. Ich rodzice nie żyją. Mieszka sam w domu znajdującym się w O. (gmina K.), który wchodzi w skład majątku wspólnego jego i pozwanych. Dom ogrzewany jest węglem. Nieruchomość ta wymaga remontu i nie nadaje się do wynajęcia. (okoliczności bezsporne)

Powód posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Cierpi na wiele chorób, leczy się między innymi z powodu nadciśnienia tętniczego, kardiomiopatii nadciśnieniowej, niewydolności krążenia mózgowego, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, cukrzycy z nefropatią, przewlekłej niewydolności żylnej z zespołem pozakrzepowym i nawracającymi owrzodzeniami goleni, przerostu prostaty, dny moczanowej, choroby zwyrodnieniowej stawów i zespołu depresyjnego. A. R. jest świadomy i zdrowy psychicznie. Jest on jednakże osobą niechodzącą i niezdolną do samoobsługi, obecnie wymaga też cewnikowania. W związku z tym powód potrzebuje opieki, w szczególności pomocy w codziennym funkcjonowaniu - w utrzymaniu higieny osobistej, przygotowaniu posiłków. W dni robocze usługi opiekuńcze na jego rzecz świadczy opiekunka z Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w K.. Nie ma natomiast zapewnionej stałej opieki w dni wolne od pracy z uwagi na brak środków finansowych na opłacenie opiekunki. W stosunku do powoda toczyło się postępowanie w przedmiocie umieszczenia go w Domu Pomocy Społecznej. A. R. nie wyraził jednak zgody na umieszczenie go w tego typu placówce. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 03 lipca 2017 roku, w sprawie III RNs 45/17 postępowanie w tym przedmiocie zostało umorzone.

Dowód: okoliczności bezsporne, zeznania świadka A. O. (00:03:05-00:18.30 k. 142-142v), zeznania świadka M. J. (00:11:20-00:20:00 k.162-162v), zaświadczenie lekarskie z dnia 18.07.2017 r. (k. 14), kserokopie Karty Informacyjnej (...) Szpitalnego w Oddziale (...) Ogólnej (k. 16-17, k. 20-21, k. 26-27), kserokopie Karty Informacyjnej (...) Szpitalnego w Oddziale Chorób Wewnętrznych (18-19, k. 28-30, k. 36-39), kserokopie Karty Informacyjnej udzielonego świadczenia zdrowotnego w Izbie Przyjęć (k. 24-25, k. 46), kserokopie wskazówek pielęgniarskich (k. 22-23, k. 45), kserokopie wyników badań (k. 31-33, k. 47), kserokopia medycznych czynności ratunkowych (k. 34), kserokopia karty wywiadu epidemiologicznego i oceny ryzyka wystąpienia zakażenia (k. 35), skierowania do poradni specjalistycznych (k. 41, k. 42), kserokopia Karty Informacyjnej z (...) Szpitala (...). W. B. w G. (k. 43, k. 44), kserokopia orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (k. 22 w aktach o sygn. III RNs 45/17 Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie), postanowienie Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie, w sprawie III RNs 45/17 (k. 49 w aktach o sygn. III RNs 45/17 Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie)

Powód otrzymuje rentę w wysokości około 1.900 zł netto miesięcznie. Stanowi to jego jedyne źródło dochodu. Koszt zakupu lekarstw i środków higieniczno-sanitarnych wynosi około 500-600 zł miesięcznie. A. R. ponosi też koszty usług opiekuńczych, zapewnionych w dni robocze przez Gminny Ośrodek (...) w K. (w ilości trzech godzin dziennie – dwie godziny rano i jedna godzina w porze obiadowej – ok. 600 zł miesięcznie). Niekiedy dodatkowo opłaca opiekunkę, która przychodzi po południu. Wydatki te pochłaniają większą część jego renty. Pozostała część dochodu przeznacza jest na wizyty lekarskie, zakup wyżywienia, utrzymanie nieruchomości (opłata za wywóz śmieci, prąd, gaz, opał). Z uwagi na przekroczenie kryterium dochodowego dla osoby samotnie gospodarującej, A. R. nie otrzymuje pomocy z Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w formie zasiłku okresowego oraz zasiłku celowego. Pozwane nie odwiedzają A. R. i nie pomagają mu regularnie. Obecnie finansowo wspierała go głównie pozwana M. W.. Powód może liczyć jedynie na pomoc swojego siostrzeńca M. J. (syna pozwanej S. J. (1)), który w miarę swoich możliwości czasami opiekuje się nim w weekendy.

Dowód: zeznania świadka A. O. (00:03:05-00:18.30 k. 142-142v), zeznania świadka M. J. (00:11:20-00:20:00 k.162-162v), spis wydatków – październik (k. 40), styczeń 2017 (k. 70), luty (k. 82), kwiecień (k. 90), maj (k. 101), czerwiec (k. 113), faktura za sprzedaż energii elektrycznej za okres 08.07.2016-09.09.2016 wraz z dowodem wpłaty (k. 48-49), za okres 19.11. 2016-24.01.2016 (k.75-76), za okres 10.03.2017-10.05.2017 (k. 109-k.112), odpłatność za usługi opiekuńcze za miesiąc 09.2016 (k. 51), za miesiąc 12.2016 (k. 62), za miesiąc 01.2017 (k. 71), za miesiąc 03.2017 (k. 84), za miesiąc 04.2017 (k. 92), za miesiąc 05.2017 (k. 103), kserokopie rachunków z aptek (k. 52, k. 57, k. 104), kserokopie faktur z aptek (k. 53-56, k. 64-69, k. 78-81, k. 86-89, k. 94-100, k. 106-108), kserokopie dowodu wypłaty gotówki (k. 58, k. 63, k. 72, k. 85, k. 93, k. 105), kserokopia umowy wypożyczenia wraz z dowodem wpłaty kaucji zwrotnej (k. 59-61), kserokopia potwierdzenia przyjęcia zlecenia wraz z rachunkiem (k. 73-74), kserokopia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi (k. 83, k. 91, k. 102), pismo z Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w K. (k. 192)

Pozwana S. J. (1) urodziła się w (...) roku. Mieszka wraz z mężem w W.. Cierpi na zakrzepicę i ,,choroby kobiece”. Jest osobą bezrobotną, od dnia 28 marca 2017 roku nie posiada prawa do zasiłku. Co prawda obecnie jest na stażu w zakładzie fryzjerskim, jednakże nie ma pewności, czy uzyska w tym miejscu stałe zatrudnienie. Pozostaje na utrzymaniu męża, który uzyskuje dochód w wysokości 1750 zł miesięcznie. Mąż pozwanej S. J. (1) przebył trzy zawały. Pozwana ma troje dorosłych dzieci – dwie córki - M. M. (1) i M. Z. oraz syna - M. J.. Córki pomagają pozwanej i jej mężowi finansowo, przekazują środki na opłacenie rachunków i zakup lekarstw. Syn nie utrzymuje stałego kontaktu z pozwaną.

Dowód: zeznania w charakterze strony S. J. (1) (00:11:45-00:15:15 na k. 206v), zeznania świadka M. M. (1) (00:23:00-00:27:35 k. 179-179v), zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy w W. (k. 116)

Pozwana M. W. urodziła się w (...) roku. Mieszka wraz z mężem w T.. Obecnie jest na emeryturze. Z tego tytułu otrzymuje kwotę 1954,12 zł miesięcznie. Jej mąż ma emeryturę w wysokości 1907 zł, choruje - przebył dwa zawały. Pozwana ponosi koszty eksploatacji mieszkania w wysokości około 800 zł miesięcznie, zakupu żywności około 650 zł, zakupu leków 200 zł. Ponadto ze względu na stan zdrowia zmuszona jest wykonywać badania lekarskie, korzystając ze świadczeń prywatnych. W październiku 2017 roku pozwana wzięła wraz z mężem kredyt na kwotę 20.000 zł, by pomóc finansowo córce, której spłonął dom. Kredyt ten pozwana będzie wraz z mężem spłacać w ratach rozłożonych na 4 lata, w wysokości 590 zł miesięcznie. Nadto pozwana partycypuje w kosztach utrzymania synów córki, w tym jeden z nich mieszka z pozwaną.

Dowód: zeznania w charakterze strony M. W. (00:05:30-00:11:19 na k. 206-206v), kserokopia decyzji o waloryzacji emerytury (k. 120)

Pozwana M. S. urodziła się w (...) roku. Mieszka we W.. Jest po rozwodzie. Wyrokiem z dnia 20 marca 2017 roku, w sprawie XIII RC 1294/16 Sąd Okręgowy we Wrocławiu, rozwiązał przez rozwód jej małżeństwo z J. S., z jego winy. Ma jedną córkę. Pozwana ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności. Choruje na reumatoidalne zapalenie stawów oraz zwłóknienia płuc w przebiegu tej choroby. Obecnie jest na rencie. Z tego tytułu otrzymuje kwotę 976,57 zł miesięcznie. Aby uzyskać dodatkowe środki na swoje utrzymanie, pracuje na podstawie umowy zlecenia, zawartej na czas od dnia 01 czerwca 2017 roku do dnia 31 maja 2019 roku. Posiada zadłużenie w spółdzielni mieszkaniowej na kwotę około 7.000 zł.

Dowód: zeznania w charakterze strony S. J. (1) (00:11:45-00:15:15 na k. 206v), kserokopia decyzji o waloryzacji renty (k. 122), kserokopia umowy zlecenie (k. 123-123v), kserokopia wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 20.03.2017 roku, sygn. akt XIII RC 1294/16 (k. 124), kserokopia orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (k. 125-125v), historia rachunku (k. 127), zaświadczenie lekarskie (k. 200)

Ustalenia Sądu znajdują uzasadnienie w przeprowadzonych dowodach z dokumentów, które zostały powołane przy ustalaniu stanu faktycznej w niniejszej sprawie. Należy wskazać, że niektóre z dokumentów zostały złożone w formie kserokopii, jednakże nie ma podstaw by twierdzić, że ich treść nie odzwierciedla treści dokumentów oryginalnych. Sąd nie znalazł powodów, dla których miałby podważać wiarygodność któregokolwiek z tych dokumentów. Wskazać należy, że żadna strona nie kwestionowała ich mocy dowodowej.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania złożone w charakterze strony przez pozwaną M. W. (00:05:30-00:11:19 na k. 206-206v) i S. J. (1) (00:11:45-00:15:15 na k. 206v) w zakresie, w którym przedstawiły one swoje sytuacje majątkowe. Są ocenił te zeznania jako logiczne i spójne.

Istotne znaczenie w niniejszej sprawie miały zeznania świadka A. O. – opiekunki z Gminnego Ośrodka Pomocy (...), która świadczy usługi opiekuńcze na rzecz A. R.. Sąd dał wiarę zeznaniom tego świadka co do sytuacji majątkowej i stanu zdrowia powoda, bowiem korespondują one z dokumentami zgormadzonymi w aktach sprawy. A. O. wskazała, że powód ma zapewnioną opiekę od poniedziałku do piątku przez Gminny Ośrodek Pomocy (...) w ilości trzech godzin dziennie – dwie godziny rano i jedna godzina w porze obiadowej. Po południu na prośbę A. R. A. O. przychodzi prywatnie. Świadek ten wskazał w szczególności, że miesięczne wydatki A. R. zależą od tego, jak się czuje. A. R. płaci za usługi opiekuńcze zapewniane przez Gminny Ośrodek Pomocy (...), za opiekę świadczoną przez nią ,,prywatnie”, za prąd i bardzo dużo za lekarstwa. Powodowi nie wystarcza na opłacenie opieki w soboty i niedziele. A. O. oświadczyła, że kwota 300 zł miesięcznie wystarczyłaby na pokrycie kosztów opieki, którą mogłaby świadczyć w soboty i niedziele. A. O. zeznała jednak, że nie jest w stanie opiekować się A. R. w święta. Podkreśliła, że A. R. nie chce iść do Domu Pomocy Społecznej, a jednocześnie nie jest zdolny do samodzielnej egzystencji. (00:03:05-00:18.30 na k. 142-142v) Podobnie Sąd ocenił zeznania świadka M. J., syna pozwanej S. J. (1). Co prawda nie posiadał on takiej wiedzy jak A. O. i nie był w stanie dokładnie podać, w jakiej wysokości koszty A. R. ponosi w związku ze swoim utrzymaniem, jednakże ocenił, że są one bardzo wysokie. Wskazał, że wydatki powoda stanowią przede wszystkim koszty związane z jego utrzymaniem, opieką i utrzymaniem domu. Potwierdził też, że A. R. wymaga codziennej opieki i że w tej chwili opiekę w dni robocze świadczy osoba z Gminnego Ośrodka Pomocy (...). W weekendy osoba ta pomaga mu z dobrej woli, a czasami on sam. Świadek ten wskazał też, że nie utrzymuje bliskiego kontaktu ze swoimi rodzicami i nie wie jaka jest ich sytuacja materialna. (00:11:20-00:20:00 na k.162-162v)

Sąd jako wiarygodne ocenił zeznania świadka M. M. (1), córki pozwanej S. J. (1) w części dotyczącej stanu majątkowego jej matki. Wskazała, że zarówno ona, jak i jej siostra pomagają finansowo swoim rodzicom. (00:23:00-00:27:35 na k. 179-179v) Sąd pominął dowód z przesłuchania siostry M. M. (2) Z., prawidłowo wezwanej na termin rozprawy, na którą się nie stawiła, uznając za wystarczające dla ustalenia stanu majątkowego pozwanej zeznania świadka M. M. (1).

Sąd pominął dowód z przesłuchania A. R.. W ocenie Sądu zgromadzona w aktach dokumentacja medyczna w aktach w pełni pozwala na określenie stanu, jakim się znajduje. Z tego samego Sąd pominął dowód z przesłuchania T. S. – lekarza pierwszego kontaktu powoda. Nadto okoliczności te były w niniejszej sprawie bezsporne.

Pominięto dowód z przesłuchania pozwanej M. S.. Pozwana nie stawiła się na rozprawie prawidłowo o terminie zawiadomiona. Dla ustalenia jej stanu majątkowego wystarczające w ocenie Sądu były przedłożone przez nią dokumenty oraz zeznania z złożone w charakterze strony przez pozwaną S. J. (1).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje w części na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 128 kro, obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Kolejność obowiązku alimentacyjnego osób zobowiązanych określa art. 129 kro, który w § 1 stanowi, że obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych - obciąża bliższych stopniem przed dalszymi, natomiast z § 2 wskazanego powyżej przepisu wynika, że krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.

W myśl art. 132 kro, obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami. Obowiązek alimentacyjny obciąża zatem w pierwszej kolejności zstępnych uprawnionego (dzieci, wnuki, prawnuki itd.), następnie wstępnych (rodziców, dziadków, pradziadków itd.), a dopiero na końcu rodzeństwo. Art. 134 kro stanowi, że w stosunku do rodzeństwa zobowiązany może uchylić się od świadczeń alimentacyjnych, jeżeli są one połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla niego lub dla jego najbliższej rodziny. Brat lub siostra uprawnionego może również – na zasadach ogólnych (art. 144¹ kro) – uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Wskazać należy, że w niniejszej sprawie Sąd po pierwsze ustalił, na kim ciąży w pierwszej kolejności obowiązek alimentacyjny względem powoda, a następnie czy znajduje się on w stanie niedostatku.

W przypadku A. R. nie istnieją osoby zobowiązane do alimentacji w bliżej kolejności niż rodzeństwo. Obowiązek zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje przede wszystkim wtedy, gdy uprawniony w ogóle nie ma krewnych zobowiązanych w pierwszej kolejności, np. gdy jest bezdzietny albo gdy zobowiązani w pierwszej kolejności jego bliżsi krewni zmarli (art. 132 KRO red. Pietrzykowski 2018, wyd. 5/K. Pietrzykowski). A. R. jest bezdzietnym kawalerem, jego rodzice nie żyją, zatem brak jest zstępnych i wstępnych, których najpierw obciąża obowiązek alimentacyjny. Podkreślić należy, że obowiązek alimentacyjny wstępnych powstaje dopiero wtedy, gdy nie mogą go wykonać zstępni, a obowiązek rodzeństwa powstaje dopiero wtedy, gdy również wstępni nie mogą go wykonać. W związku z tym to na siostrach powoda - S. J. (1), M. S. i M. W. ciąży obowiązek alimentacyjny względem niego.

Poza szczególnym unormowaniem obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dzieci niezdolnych do samodzielnego utrzymania się, uprawniona do świadczeń alimentacyjnych – stosownie do art. 133 § 2 kro – jest tylko taka osoba, która znajduje się w niedostatku. Niedostatek jest pojęciem niedookreślonym. Najogólniej biorąc, w niedostatku znajduje się ten, kto nie może własnymi siłami zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb, o których mowa w art. 135 § 1 kro, w szczególności nie ma niezbędnych ku temu środków i nie może ich uzyskać przy wykorzystaniu swoich możliwości zarobkowych. Jeżeli własnymi siłami może zaspokoić swoje potrzeby tylko częściowo, obowiązek alimentacyjny zobowiązanego ogranicza się do ich niezaspokojonej części (por. m.in. wyr. SN z 20.2.1974 r., III CRN 388/73, OSN 1975, Nr 2, poz. 29; wyr. SN z 19.5.1975 r., III CRN 55/75, OSN 1976, Nr 6, poz. 133; wyr. SN z 20.1.2000 r., I CKN 1187/99, L.). Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że powód otrzymuje rentę w wysokości około 1.900 zł netto miesięcznie. Nie posiada on innych źródeł dochodu. Powód jest współwłaścicielem domu położonym na wsi, w którym obecnie sam zamieszkuje. Dom ten od wielu lat nie był remontowany i znajduje się w złym stanie technicznym, jest też słabo wyposażony w sprzęty codziennego użytku. Bezsprzeczny w niniejszej sprawie jest fakt, że A. R. jest osobą schorowaną, leżącą i niezdolną do samodzielnej egzystencji, a co za tym idzie wymaga pomocy osób trzecich przy codziennym funkcjonowaniu. Znaczna część dochodu A. R. przeznaczana jest na zakup lekarstw, środków higienicznych. Powód ponosi też koszty związane z utrzymaniem swoim i domu. Nadto powód opłaca usługi opiekuńcze, zapewnione przez Gminny Ośrodek Pomocy (...) w K.. Miesięczny koszt opieki świadczonej od poniedziałku do piątku wynosi około 600 zł. Kwota otrzymywana tyłem renty nie wystarcza jednak na zaspokojenie jego wszystkich usprawiedliwionych potrzeb. Powodowi nie wystarcza środków finansowych na opłacenie opieki w dni wolne od pracy – soboty i niedziele oraz święta. Bez wątpienia jest ona konieczna, bowiem powód nie jest w stanie samodzielnie funkcjonować. Jest on zależny od innych osób, potrzebuje pomocy w szczególności przy utrzymaniu higieny osobistej, przygotowywaniu i podaniu posiłków. Siostry ani inni członkowie rodziny nie odwiedzają go regularnie, nie są też w stanie się nim stale opiekować. Nie ma żadnej osoby, która bezpłatnie podjęłaby się systematycznie opieki w dni wolne od pracy. W ocenie Sądu żądanie zasądzenia alimentów, z których miałyby być pokrywane głównie koszty związane z usługami opiekuńczymi jest zasadne. Niewątpliwie powód znajduje się w niedostatku, nie jest w stanie sam własnymi siłami zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Co prawda A. R. jest współwłaścicielem domu, w którym obecnie zamieszkuje, jednakże obowiązek zużycia przez uprawnionego substancji swego majątku jest ograniczony w taki sposób, że nie dotyczy zbycia przedmiotów służących mu bezpośrednio do zaspokojenia jego usprawiedliwionych potrzeb, a więc garderoby, urządzenia mieszkania, pamiątek itp., z reguły zaś także domu lub lokalu mieszkalnego (spółdzielczego prawa do lokalu), który służy do zaspokojenia jego usprawiedliwionych potrzeb mieszkaniowych (por. Grzybowski, Prawo rodzinne, s. 230; Winiarz, Gajda, Prawo rodzinne, s. 250).

Wskazać w tym miejscu należy, że A. R. potrzebuje pomocy ze strony osób trzecich, jednak w jego ocenie nie jest konieczna opieka całodobowa, a wystarczająca jest jedynie kilkugodzinna codzienna pomoc. A. R. nie zgodził się na umieszczenie go w domu pomocy społecznej. W myśl art. 54 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U.2017.1769 t.j) z dnia 2017.09.22, osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej. Umieszczenie osoby w domu pomocy społecznej może nastąpić jedynie po uzyskaniu jej zgody lub zgody jej przedstawiciela ustawowego. A. R. jest świadomy i żadna ze stron nie poddała w wątpliwość stanu psychicznego powoda. W związku z tym, że nie ma możliwości umieszczenia osoby zdrowej psychicznie wbrew jej woli w Domu Pomocy Społecznej, konieczne jest zapewnienie powodowi opieki w jego miejscu zamieszkania.

Wszystkie wskazane powyżej okoliczności skutkowały oceną, że powód nie posiada możliwości pozwalających na samodzielne zaspokajanie jego usprawiedliwionych potrzeb. Posiadana w jego dyspozycji kwota dochodów, która nie wystarcza na zapewnienie sobie niezbędnej opieki 7 dni w tygodni, pozwala na przyjęcie, że znajduje się w stanie niedostatku. Zasady wiedzy i doświadczenia życiowego wskazują, że renty w wysokości otrzymywanej przez powoda nie można uznać za szczególnie niską, jednakże na uwadze należy mieć stan zdrowia A. R., który determinuje konieczność przeznaczania większości tego dochodu na lekarstwa i opiekę.

W tym miejscu należy wskazać, że pozwane S. J. (1), M. S. i M. W. uznały żądanie pozwu do kwoty 100 zł. Zgodnie z treścią art. 213 § 2 kpc Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba, że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Z uwagi na to, że w niniejszej sprawie Sąd nie dopatrzył się powyższego, był związany uznaniem powództwa do kwoty 100 zł. Innymi słowy nie mógł zasadzić tytułem alimentów kwoty mniejszej niż 100 zł.

Odnośnie oddalenia powództwa w pozostałej części, należy wskazać, że Sąd ustalił i porównał indywidulane możliwości zarobkowe i majątkowe każdej z pozwanych. Sąd miał na uwadze przepis art. 129 § 2 kro, zgodnie z którym krewnych w tym samym stopniu obowiązek alimentacyjny obciąża nie solidarnie, lecz w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym. Tak więc w zasadzie każdy z zobowiązanych w tym samym stopniu powinien spełniać świadczenia alimentacyjne w przypadającej mu części. Przy jednakowych możliwościach zarobkowych i majątkowych części te są równe, natomiast przy różnych możliwościach są proporcjonalne do sytuacji każdego z zobowiązanych (Art. 129 KRO red. Pietrzykowski 2018, wyd. 5/K. Pietrzykowski).

Sąd nie miał wątpliwości, że możliwości płatnicze pozwanych nie pozwalają na zasądzenie od nich alimentów w żądanej przez powoda wysokości. Zakres świadczeń alimentacyjnych wyznaczają z jednej strony usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, z drugiej strony zaś możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Współzależność między tymi dwoma czynnikami wyraża się w tym, że usprawiedliwione potrzeby uprawnionego powinny być zaspokojone w takim zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego (por. wyr. SN z 10.10.1969 r., III CRN 350/69, OSNPG 1970, Nr 2, poz. 15). W sprawie ustalono, że pozwana S. J. (1) jest osobą bezrobotną, nie ma żadnego źródła dochodu. Pozostaje na utrzymaniu męża, który z tytułu wykonywanej pracy otrzymuje kwotę 1.750 zł miesięcznie. Zarówno pozwana, jak i jej mąż mają problemy ze zdrowiem i z uwagi na brak wystarczającej ilości środków finansowych na opłacenie rachunków czy zakup lekarstw, dodatkowo zmuszeni są korzystać z pomocy finansowej otrzymywanej od swoich córek. Pozwana M. W. otrzymuje natomiast emeryturę w wysokości 1954,12 zł miesięcznie, a zatem w podobnej wysokości, co powód. Nawet jeżeli doliczyć do tej kwoty dochody jej małżonka, to pozostała im w miesiącu kwota nie jest jednak wysoka w obliczu tego, że w październiku 2017 roku wzięli kredyt, by pomóc finansowo swojej córce, której spłonął dom. Pozwana ponosi koszty eksploatacji mieszkania w wysokości około 800 zł miesięcznie, zakupu żywności około 650 zł, zakupu leków 200 zł. Ponadto ze względu na stan zdrowia zmuszona jest wykonywać badania lekarskie, korzystając ze świadczeń prywatnych. Poza kosztami swojego utrzymania, zobowiązana jest obecnie wraz z mężem do uiszczania rat kredytu w wysokości 590 zł miesięcznie. Nadto częściowo na utrzymaniu pozwanej pozostaje jej dwóch wnuków, w tym jeden wraz z nią mieszka. Pozwana M. S. jest po rozwodzie. Jest osobą schorowaną i otrzymuje rentę w wysokości 976,57 zł miesięcznie, a zatem w wysokości prawie dwukrotnie niższej niż powód. Otrzymywana kwota nie wystarcza na zaspokojenie potrzeb pozwanej – w szczególności nie wystarcza jej środków na zakup lekarstw. W związku z tym pracuje na podstawie umowy zlecenia, by uzyskać dodatkowe środki finansowe na swoje utrzymanie. Posiada zadłużenie w spółdzielni mieszkaniowej na kwotę około 7.000 zł. Oceniając zatem sytuację finansową pozwanych na podobnym poziomie, Sąd uznał, że są one w stanie w równym stopniu zaspokoić powoda. W związku z tym Sąd zasądził od każdej z nich na rzecz powoda A. R. rentę alimentacyjną w kwocie po 100 zł miesięcznie, płatną do jego rąk, do dnia 15-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 30 czerwca 2017 roku.

Sąd mając na uwadze sytuację finansową pozwanych S. J. (1), M. S. i M. W. w pozostałej części oddalił powództwo. W ocenie Sądu pozwane są w stanie jedynie w części zaspokoić usprawiedliwione potrzeby A. R.. Kwota zasądzonych alimentów pozwoli w zasadzie na pokrycie kosztów opieki w soboty i niedziele. W święta (zatem kilka dni na przestrzeni całego roku) pomoc będzie musiała mu zostać zapewniona osobiście przez siostry albo w inny sposób przez Gminny Ośrodek Pomocy (...). Pozwane same znajdują się w trudnej sytuacji, cierpią na różne choroby i ponoszą koszty związane ze swoim utrzymaniem, zakupem lekarstw i wizyt u lekarza, a także ciążą na nich zobowiązania. Zasądzenie alimentów w żądanej przez powoda wysokości nie odpowiadałoby w przekonaniu Sądu możliwościom finansowym pozwanych.

Sąd nie obciążył pozwanych kosztami sądowymi w oparciu o treść art. 102 kpc.

Sąd zasądził od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie na rzecz adwokata E. M. kwotę 1.595,34 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu zgodnie z treścią § 8 ust. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2016.1714 z dnia 2016.10.18).

Zgodnie z art. 333 § 1 pkt 1 kpc wyrokowi w pkt 1, 2, 3 nadano rygor natychmiastowej wykonalności.

SSR Małgorzata Pawlikowska

Dodano: 17 września 2018, Opublikował(a): Ilona Dumańska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie
Osoba, która wytworzyła informację: Małgorzata Pawlikowska
Data wytworzenia informacji: 18 grudnia 2017